Maandag 12 mei is Mustapha Slaby op 83-jarige leeftijd overleden. Deze Marokkaanse Amsterdammer was een van de eerste Marokkaanse arbeidsmigranten in Nederland en een sleutelfiguur in het culturele, religieuze en maatschappelijke leven van de stad. Sinds zijn aankomst op Amsterdam Centraal in september 1966 bleef hij de stad zijn leven lang trouw.
Mustapha begon zijn leven in Nederland met verschillende banen, onder andere bij Albert Heijn, en werkte later als medisch laborant aan de Vrije Universiteit. In de jaren zeventig combineerde Mustapha zijn werk met activiteiten als vrijwilliger in de Marokkaanse gemeenschap. Hij speelde zelf darboeka en richtte samen met Fouad Bennis De Noord-Afrikaanse Muziekgroep op. Zij verzorgden optredens voor Marokkaanse gemeenschappen in Amsterdam en ver daarbuiten. Slaby was in de jaren ’70 ook de drijvende kracht achter de Marokkaanse sociëteit in het Koning Willemshuis in de Egelantiersstraat. Hij maakte er een cultureel centrum van met muziek, dans, theater en ontmoeting.
Ook werd hij actief bij de El Kabir, de eerste Marokkaanse moskee in Amsterdam en bij Al Maarif in Amsterdam-Oost. Vanuit deze organisaties werkte hij jarenlang actief aan interreligieuze dialoog, waarbij hij putte uit zijn jeugd in Marokko, waar joodse en islamitische families zij aan zij leefden.
Reacties op het overlijden van Mustapha Slaby
Abdou Menebhi, voorzitter van EMCEMO, was in het verleden voorzitter van het KMAN en de Stedelijke Marokkaanse Raad. Hij werkte in die rollen geregeld nauw samen met Slaby. Volgens Menebhi was Slaby altijd op zoek naar verbinding:
“In de jaren ’70 kenden we hem als ‘Mustapha Darboeka’ vanwege zijn muzikale optredens, of als ‘Mustapha CNV’ door zijn inzet bij de commissie buitenlanders van de vakbond.
Hij was een echte verbinder, een man van cultuur én van belangenbehartiging. Hij speelde eind jaren ‘80 een belangrijke rol bij de totstandkoming van de Stedelijke Marokkaanse Raad in Amsterdam. Samen met de oprichter van de El Kabir moskee, de in 2022 overleden Mohamed Echarrouti, spande hij zich vanuit de moskeeorganisaties (UMMON) in voor samenwerking met seculiere organisaties zoals het KMAN. ‘Samenwerking met respect voor onderlinge verschillen’ was zijn motto.
Mustapha bleef daarna ook actief op vele fronten: hij zette zich in voor het behoud van onderwijs in eigen taal en cultuur, was betrokken bij activiteiten tegen radicalisering, en maakte zich sterk voor de belangen van zijn gemeenschap. Wij hopen dat er een plek komt waar de herinnering aan Mustapha levend wordt gehouden.”
Femke Halsema, burgemeester van Amsterdam, op Linkedin:
“Slaby vervulde meer dan vijftig jaar een belangrijke rol voor onze stad. Hij zette zich eerst in voor arbeidsmigranten uit Marokko en later voor iedere Amsterdammer die dat nodig had. Geliefd bij Marokkaanse en islamitische Amsterdammers en ook daarbuiten werd hij enorm gewaardeerd. Hij was een verbinder die het contact en begrip tussen verschillende gemeenschappen wist te versterken. Ik wens zijn nabestaanden en dierbaren heel veel sterkte met dit verlies.”
Ahmed Marcouch, burgemeester van Arnhem en oud-stadsdeelvoorzitter van Nieuw-West, op Linkedin:
“Amsterdam heeft afscheid genomen van een van haar meest toegewijde zonen: Mustapha Slaby. Sinds zijn aankomst op 16 september 1966, was hij een onvermoeibare bruggenbouwer tussen culturen en gemeenschappen. Als woordvoerder van de Stichting Al Maarif en de Al Kabir-moskee, zette hij zich in voor interreligieuze dialoog en maatschappelijke verbinding.
Mustapha’s inzet voor de gemeenschap was onwankelbaar. Hij geloofde in de kracht van ontmoeting en het delen van licht, zoals hij zelf verwoordde: “Het licht waarmee we elkaar kunnen verlichten en wat ons verbindt met elkaar.”
Zijn nalatenschap leeft voort in de sterke fundamenten die hij heeft gelegd voor toekomstige generaties. Wij eren zijn leven en werk, en bidden dat zijn ziel rust vindt in vrede.
Moge Allah hem genadig zijn en hem belonen voor zijn goede daden..”
Rabbijn Lody van de Kamp op Linkedin:
“Joods Amsterdam verliest een groot vriend. Vanaf zijn komst naar Nederland vanuit Marokko in 1966 tot heel recent toen hij helaas de kracht niet meer had zocht Mustapha altijd de verbinding met onze Joodse gemeenschap zoals hij deze kende van zijn ouderlijk huis, vanuit zijn geboorteland dat hij altijd zo koesterde.Dierbare Mustapha, na een vruchtbaar en zo een zinvol leven rust in vrede..”
Roemer van Oordt ten slotte, die jarenlang in verschillende rollen samenwerkte met Slaby, kenmerkte hem op Linkedin treffend met de volgende werkwoorden:
“Verhalen
Vertellen
Verbreden
Verbinden
Vermaken
Verwonderen….
We gaan je missen!
#RIP sahbi”
In het kader van het project Marokkaan in Mokum zal Mustapha Slaby als bijzondere pionier herdacht worden op 5 juni in Amsterdam-Oost. Meer informatie volgt binnenkort op de website Marokkaaninmokum.nl
Als u wilt bijdragen aan de bijeenkomst, kunt u dat laten weten door een mail te sturen naar: emcemo1@gmail.com